Dat zei ze. Je weet wie het zei en over wie het ging; plaats delict Amsterdam. Prachtige zin rondom droevige gebeurtenis.
De vakantieperiode is bedoeld om herinneringen te maken. We nemen rekwisieten mee vanuit onze vakantiebestemmingen en op oudjaarsavond laten we ze de revue passeren als de vraag gesteld wordt: “Wat was voor jou het mooiste moment van dit jaar?” Op zo’n moment wil je tekst hebben.
Bij het ophalen van dergelijke herinneringen gebruiken we soms rituelen. We herinneren ons de eerste hap in de oliebollen, het ploffen van de champagnekurk, de oud/nieuw kus; het komt elk jaar terug en het is vertrouwd. Zo doen wij dat met elkaar; het wordt een ritueel.
Wat en waarom een ritueel?
Een ritueel is een buitengewone handeling om een overgang te markeren. Rituelen bestaan in vele vormen en gedragingen. Mensen zijn contactwezens en hebben rituelen nodig om ergens bij te horen. Rituelen zijn een middel om jezelf een plek te geven binnen een team of een groep. Het brengt het ik en het wij in verbinding met elkaar.
Rituelen dragen bij aan de ziel van de organisatie
Rituelen zijn als de ziel van een organisatie. In rituelen wordt de ziel waarneembaar. Door de rituelen kan je je als individu verbinden met het geheel. Zo doen we het hier. Daaraan kan je je verbinden, zodat je ervaart erbij te horen en jezelf betekenis te geven.
Hoe dan?
In mijn dagelijkse praktijk zie ik veel voorbeelden van rituelen die bijdragen aan de cultuur van een organisatie, die raken aan de ziel van een organisatie en daardoor zorgen voor verbinding tussen de mensen die er werken. Dat kunnen kleine rituelen zijn; je maakt je rondje langs de afdelingen en begroet iedereen persoonlijk, je zet alvast de versnaperingen koud voor de vrijdagmiddagborrel.
Als een organisatie stroomt is het OK als mensen vertrekken en nieuw bloed instroomt. Nieuwe managers brengen vaak nieuwe rituelen in. Als die worden omarmd door de mensen kunnen dit blijvende rituelen zijn die mede de cultuur van de organisatie bepalen. Ook als de betreffende manager gaat kan het ritueel dan blijven bestaan. Manager-onafhankelijke rituelen. Dat is krachtig.
Ook krachtig vind ik het als een organisatie een ritueel instelt dat een bepaald keerpunt in een organisatie inluidt. Het bouwen van een nieuwe organisatievorm bijvoorbeeld zoals ik dat onlangs zag. Belangrijk daarbij is het om de voorbije fase te blijven eren; ook hierbij helpen rituelen. Een foto van de oprichters ophangen bij de koffiemachine helpt dan; zo creëren we met elkaar een gedeeld geheugen. En kunnen we met elkaar verder. Laten we het hopen.