Een opmerking ‘an sich’ is vaak niet de start van een conflict. Het is de reactie op die opmerking. Het gebeurt geregeld dat een rustig gesprek, bijvoorbeeld in je team op het werk of thuis, ontaardt in een conflict. Je zegt iets vanuit je eigen beleving, de ander slaat daarop aan, vanuit zijn of haar beleving, en de vlam schiet in de pan. Elke opmerking die daarna gemaakt wordt komt terug als een boemerang.
Het lukt dan niet meer om je in elkaar te verdiepen, elkaar te begrijpen. Je wilt het wel maar je eigen referentiekader en je eigen rode lap staan in de weg. So far voor open communicatie.
Je wordt geraakt op ‘iets ouds’
Iedereen heeft een rode lap, vaak ‘iets ouds van vroeger’ dat getriggerd wordt door een opmerking van de ander. Het lukt je niet meer om iets waar te nemen zoals het is. Er zit een waas omheen; je wordt geraakt op iets ouds, iets wat in het dagelijks leven goed verstopt zit.
Een vriend zegt je om eens even rustig te kijken naar de situatie en jij slaat aan op ‘eens even rustig’, alsof je in paniek zou zijn. Zout in de wonde, van die keer dat je een overhaaste beslissing nam; bleek niet de beste beslissing ooit, dat snap jij inmiddels ook wel, maar daar hoeft vriend je niet op te wijzen. Het kwaad is geschied; Nee, jij bent altijd de rust zelve! bits je nog.
It takes two to tango
Vriend verbouwereerd; hij wilde je alleen maar helpen en had geen idee dat er een rode lap wapperde. Allebei zou je willen dat de ander je begrijpt. Dat het echt helpt om even pas op de plaats te maken en dat het soms toch ook echt goed is om gas te geven. De één heeft wellicht behoefte aan rust, de ander aan doorpakken. Als het nou eens echt zou lukken om daarover in gesprek te gaan, over onze eigen behoeften, in plaats van over aannames; dat zijn slechts symptomen.
De gedachtestappen van verbindende communicatie
Communiceren met aandacht, conflictvaardig zijn; zo belangrijk om effectief samen te kunnen werken, ook op afstand. De theorie die hierbij helpt is de theorie van Geweldloze Communicatie van Marshall Rosenberg. De gedachtestappen van Geweldloze/Verbindende Communicatie zijn:
- Waarnemen zonder oordelen
- Voelen vanuit je eigen behoefte
- Handelen in wederzijds belang
Giraffentaal of jakhalstaal
Ons handelen doen we vanuit onze basisdrijfveren liefde of angst, oftewel in Rosenbergs communicatietermen: in Giraffentaal of in Jakhalstaal.
De Giraf spreekt in ik-taal, vanuit de pure waarneming, luistert, voelt vanuit zijn behoefte en verdiept in de ander. De Jakhals spreek in jij-taal, beschuldigt en verwijt, zonder invoelend vermogen, niet voor zichzelf en niet voor de ander.
Hoe dan?
Klinkt goed. Maar ja, jij zit daar nog met die triggers ‘van vroeger’; die rode lappen. Hoe beweeg ik me daar een beetje soepel omheen?, denk je. Oefening baart kunst, zegt Rosenberg. Natuurlijk kunnen zowel de Giraf als de Jakhals zowel ik- als jij-gericht communiceren. Verbindende communicatie is een taal die we niet gewend zijn te spreken; die moeten we leren en oefenen. De kunst is om te onderzoeken ‘welke behoefte gaat er schuil onder het ongemakkelijke gevoel dat ik nu heb?’ Als je daar woorden aan kan geven ben je in staat om je echt te verbinden met de mensen om je heen.
Rosenberg, M.B, 2011, Geweldloze communicatie, ontwapenend en doeltreffend, Rotterdam, Lemniscaat
Heb je interesse om deel te nemen aan een van onze inspiratiesessies, meld je dan aan via deze link.