Een open deur; de goede voornemens voor 2023. Ik maak ze niet. Las van de week dat het sowieso meer zin heeft om goede voornemens in het voorjaar te maken, want dan schijnt de zon en ben je gemotiveerder om de voornemens vol te houden. Een deelnemer uit één van mijn workshops eind vorig jaar maakte het helemaal bont. Voor hem is ‘dat gedoe rond goede voornemens op 1 januari´ helemaal kul: “Ik bedenk elke week wat voor mij belangrijk is en daar handel ik naar.” Later die dag zouden we het hebben over de Eisenhowermatrix.
Geen goed voornemen, wel een woord
Maar goed. Het is toch wel een beetje traditie. Wat waren je tops en flop van het vorige jaar en wat staat er op stapel in het nieuwe jaar? Met mijn gezin vertalen we dat altijd naar ‘een woord´. “Wat was mijn woord van 2022 ook alweer? Huh?! Wat ging er door me heen toe ik dit woord bedacht?”, was mijn reactie bij het terugzien van mijn woord 2022; mislukt voornemen dus. De woorden van het nieuwe jaar hebben ook nu weer een wat abstracte lading. “Zonder SMART-doelen zijn deze woorden holle begrippen”, zegt mijn jongste zoon opeens en hij gooit er beng! zo drie kwantitatieve doelen tegenaan. De rest van het gezin blijft nog even veilig in de abstracte modus en we kijken vooral heel veelbetekenend bij onze jaarwoorden.
Beetje suf
Deze abstractie herken ik ook bij deelnemers als we spreken over competenties. Waarin willen we ons verbeteren? ‘Meer proactiviteit’ staat er vrijwel altijd bij. Daarna volgt de exercitie in de zin van wat betekent dat dan in zichtbaar gedrag? Wat willen we hiermee bereiken? Inderdaad allemaal om onze doelen zo SMART mogelijk neer te zetten, zodat we deze eind 2023 kunnen afvinken. Eerlijk is eerlijk; een beetje suf vinden we deze exercitie wel, want ‘is alles nou zo meetbaar en welke factoren spelen een rol bij het wel of niet behalen van onze doelen?’ Om het zo concreet mogelijk te maken haal ik hier graag de basisprincipes van B.F. Skinner (1904-1990) aan. Skinner is een must-know/read als je iets wilt begrijpen over de relatie tussen ons gedrag en onze omgeving.
De drie basisprincipes van Skinner
Skinner legde de relatie tussen ons gedrag en actuele problemen/oplossingen en gaat daarbij uit van de volgende drie inzichten:
- Via natuurlijke selectie heeft onze omgeving in de loop der jaren bepaald met welke genetische kenmerken je wordt geboren.
- Onze omgeving bepaalt welk gedrag wordt versterkt of verzwakt. We leren door onze ervaring uit onze sociale en fysieke context.
- Onze directe leefomgeving bepaalt welk gedrag we vertonen in het hier en nu.
Wat heeft dat nou te maken met jouw en mijn SMART-doelen voor 2023, en verder?
En ook: wat heeft het te maken met de uitdagingen waar wij in ons dagelijks leven mee te maken krijgen, op microniveau en op macroniveau?
Ik denk dat impulsen uit onze omgeving ons kunnen stimuleren om ons aan onze doelen te houden en ze te bereiken, stap voor stap. ‘Nudges’ van een paar jaar geleden; ik geloof er nog steeds in. Het ‘Ik Pas-platform’ met stimulerende blogs van Ik Pas-medestrijders; ze zijn helpend is mijn ervaring. Bedankvideo’s van MMF-partners; ze zorgen ervoor dat sponsoren aangehaakt blijven. Uitdagende oefeningen van mijn Spaanse Profesora; ze stimuleren me om een volgend taalniveau te behalen. Mijn voornemen, ik heb er toch wel één dus, is om, heel proactief, deze positieve nudges op te zoeken in het nieuwe jaar.
Op een meer globale schaal hoop ik dat alle klimaatimpulsen ons als mens er in gedrag toe aanzetten beter voor de aarde te gaan zorgen. Verder hoop ik dat ergens vanuit de lucht zomaar een paar ‘sprinkels’ op de wereld vallen die de oorlog doen stoppen. Een paar maar. ‘Alle beetjes helpen’; zo klinkt het cliché. ‘Een betere wereld begint bij …’; ’n ander cliché. En vooruit dan, de laatste: Opgeven is geen optie.