Start met het leren van een nieuwe taal en je kan jaren vooruit. Zeker als je, zoals ik, daarmee start op latere leeftijd. Ik begon met het leren van de Spaanse taal toen ik 50 was. En inmiddels wat jaren later, waarin soms wat intensiever en soms helemaal niet in de boeken, denk ik dat ik het geschopt heb tot taalniveau B1.
B1 is het niveau dat van je gevraagd wordt als je wilt inburgeren. Het is het niveau dat je in staat stelt om simpele brieven die je krijgt van allerlei instanties te lezen. Tenminste, als deze instanties hun best doen om in begrijpelijke taal te schrijven.
Wat als je tweetalig opgroeit?
Maar man, wat een getob is het; drie stappen vooruit en twee stappen achteruit. Ik denk dan wel eens aan mijn nichtje en neefje die op de lagere school in het buitenland tweetalig opgroeien. Zij leren moeiteloos Engels en Nederlands en en passant pakken ze er ook Frans bij. Ik geloof dat Mandarijn zelfs meedoet. Dat gaat allemaal spelenderwijs, zo heb ik begrepen. Daarbij ben ik wel benieuwd of je dan niet in elke taal blijft steken op pakweg de 80%-versie. En wat je op een gegeven moment beschouwt als je native language en of dat dan de taal is die je accentloos spreekt. De eerste taal van mijn neefje en nichtje is Nederlands en toch hoor ik een Engels accent. Ik vraag me af of een native English speaker ook een (Nederlands) accent hoort wanneer ze Engels spreken.
Een ‘singlish’ accent
Ik hoor het bijvoorbeeld bij de Srilankaanse kids van MM Foundation (de stichting waar ik mij voor inzet) als ze Engels spreken. Deze kids groeien tweetalig op met Singalees en Engels en hier hoor ik een duidelijk ‘singlish’ accent. En dan nog; is dat erg? Volgens mij niet; die kids hebben enorm veel baat bij het zich kunnen uiten in de Engelse taal. Het eiland Sri Lanka moet het vooral hebben van internationale oriëntatie, al is het alleen al van toerisme. Dus B1-niveau mét accent; who cares.
Mijn profesora wil me graag verder helpen
Maar als je het, net als ik, niet spelenderwijs redt, moet je het hebben van noeste arbeid. Wat dan helpt is iemand medeverantwoordelijk maken van jouw doel. Mijn doel voor 2023 is mijn Spaans te tillen naar het niveau B2. Ik heb mijn Spaanse profesora deelgenoot gemaakt van dit doel. Mijn profesora wil me graag verder helpen en voelt zich ‘immediatamente’, mede-verantwoordelijk. Ik weet wel dat het eigenaarschap bij mezelf ligt, maar het is toch een lekker gevoel als ik denk dat ik een medestander heb; het voelt minder zwaar. Zo’n nudge doet wonderen. Mijn Spaanse profesora is begonnen met het afnemen van een proefexamen, ter meting van een soort 0-punt zeg maar. Heerlijk SMART.
Nurture of nature
En dan kom je toch weer op het punt van aangeboren of aangeleerd. Sommige mensen zijn gewoon geboren met een taal-gen. Ik denk dan aan polyglot Steve Kaufmann, die met gemak twintig talen vloeiend spreekt! Momenteel leert hij Servisch. Of is het toch de stimulerende omgeving, zoals die van mijn neefje en nichtje en de kids van MMF? Of mijn Spaanse profesora die vol toewijding probeert alles uit mijn talenbrein te persen wat erin zit? Ik houd het op een combinatie.
Bijvangst
En natuurlijk gaat een leven lang leren niet alleen over het leren van een vreemde taal. Een cursus, een workshop, een training … allemaal goed. Feit is wel dat, als het aan de Alzheimer stichting ligt, het aanleren van een nieuwe taal toch wel dé remedie is om degeneratie van onze hersenen tegen te gaan. En dat is op latere leeftijd een mooie bijvangst.